نحوه پیکربندی سرور لینوکس
پیکربندی سرور لینوکس یکی از مراحل کلیدی برای راه‌اندازی یک وب‌سایت حرفه‌ای، بهینه و ایمن است. با توجه به اینکه بسیاری از شرکت‌های هاستینگ و مدیران سرور از سیستم‌عامل لینوکس برای سرورهای خود استفاده می‌کنند، یادگیری نحوه تنظیم و کانفیگ این سیستم‌عامل برای هر مدیر وب‌سایت یا فریلنسر IT ضروری است.
چرا لینوکس برای میزبانی سرور انتخاب می‌شود؟
سیستم‌عامل لینوکس، متن‌باز (Open Source) و رایگان است. نیازی به لایسنس ندارد، درگیر تحریم‌های نرم‌افزاری نیست و انعطاف‌پذیری بالایی دارد. از همین رو، توزیع‌هایی مانند CentOS، Ubuntu، Debian و AlmaLinux به انتخاب اول بسیاری از شرکت‌های میزبانی وب تبدیل شده‌اند. این توزیع‌ها امکانات لازم برای پیکربندی سرور مجازی را با امنیت، پایداری و هزینه کم در اختیار مدیر سرور قرار می‌دهند.
مراحل پیکربندی سرور مجازی لینوکس
در ادامه، مراحل کلیدی برای کانفیگ سرور مجازی لینوکس را به صورت قدم‌به‌قدم آموزش می‌دهیم:
۱. نصب یا تغییر سیستم‌عامل سرور
اولین گام، نصب سیستم‌عامل لینوکس بر روی سرور مجازی است. اغلب شرکت‌های هاستینگ به شما این امکان را می‌دهند که از طریق پنل مدیریت (مثل SolusVM یا Virtualizor)، سیستم‌عامل دلخواه خود را انتخاب یا تغییر دهید.
🔹 نکته: اگر قصد دارید از CentOS 7 یا Ubuntu 22.04 استفاده کنید، حتماً نسخه‌ای را انتخاب کنید که با کنترل‌پنل شما سازگاری داشته باشد.
۲. بررسی شبکه سرور
پس از نصب سیستم‌عامل، باید وضعیت اتصال شبکه بررسی شود. دستوراتی مثل ping, ip a و systemctl status network برای عیب‌یابی مفید هستند. اگر مشکل شبکه وجود داشت، با پشتیبانی هاستینگ تماس بگیرید تا تنظیمات شبکه یا Bridge Interface را اصلاح کنند.
۳. ایجاد کاربر جدید و غیرفعال‌سازی دسترسی مستقیم root
لینوکس به‌صورت پیش‌فرض با کاربر root مدیریت می‌شود، اما ادامه استفاده از این کاربر برای مدیریت روزانه ریسک امنیتی بالایی دارد. برای ایمن‌سازی سیستم:
سپس با ویرایش فایل SSH کانفیگ زیر را انجام دهید:
و سرویس SSH را ریستارت کنید:
این اقدامات به شدت امنیت سرور شما را افزایش می‌دهد.
۴. تعیین Hostname و FQDN
برای عملکرد صحیح سرویس‌هایی مانند Apache، Nginx یا DNS، باید نام میزبان (hostname) و دامنه کامل واجد شرایط (FQDN) را تعیین کنید:
همچنین فایل‌های زیر را ویرایش کنید:
-
/etc/hostname -
/etc/hosts
۵. به‌روزرسانی سیستم‌عامل و بسته‌ها
پس از نصب، بلافاصله سیستم‌عامل را به‌روز کنید:
-
در CentOS:
-
در Ubuntu/Debian:
این کار باعث افزایش پایداری و امنیت سرور می‌شود. در اکثر آموزش‌های سرور لینوکس، این مرحله نادیده گرفته می‌شود اما بسیار حیاتی است.
۶. نصب کنترل پنل میزبانی
برای مدیریت راحت‌تر سرور، استفاده از کنترل‌پنل‌هایی مانند cPanel، DirectAdmin یا Plesk پیشنهاد می‌شود. نصب کنترل‌پنل، بسیاری از فرایندهای پیچیده مانند مدیریت سایت، DNS، ایمیل و پایگاه‌داده را ساده‌سازی می‌کند. دستور نصب معمولاً به‌صورت زیر است:
🔹 توجه: نصب کنترل پنل باید روی سیستم عامل خام انجام شود (Fresh OS).
۷. تنظیمات امنیتی اولیه (Hardening)
برای ایمن‌سازی سرور مجازی لینوکس، اقدامات زیر را انجام دهید:
-
نصب فایروال (مانند CSF یا UFW)
-
نصب و پیکربندی Fail2Ban برای جلوگیری از حملات Brute Force
-
غیرفعال‌سازی پورت‌های غیرضروری
-
تغییر پورت SSH به عددی غیر از ۲۲
-
فعال‌سازی SELinux یا AppArmor
همچنین اسکریپت‌های امنیتی مانند Lynis برای بررسی نقاط ضعف مفید هستند:
۸. کانفیگ وب‌سرور
وب‌سرور مسئول پاسخ‌گویی به درخواست‌های کاربران است. انتخاب بین Apache و Nginx باید بر اساس نوع سایت، منابع سرور و ترافیک انجام شود.
-
برای Apache:
-
برای Nginx:
پیکربندی مناسب فایل‌های .conf و ماژول‌های کشینگ، در افزایش سرعت لود سایت مؤثر است.
۹. نصب و تنظیم PHP و MySQL
اگر سایت شما با PHP نوشته شده، باید نسخه موردنظر PHP و همچنین پایگاه‌داده (مثل MySQL یا MariaDB) را نصب کنید.
سپس MySQL را ایمن‌سازی کنید:
و تنظیمات مربوط به منابع، کش و Performance را در فایل‌های my.cnf و php.ini انجام دهید.
مزایای پیکربندی اصولی سرور
کانفیگ دقیق و بهینه سرور نه تنها باعث افزایش امنیت و سرعت می‌شود، بلکه مزایای دیگری نیز دارد:
✅ افزایش سرعت بارگذاری سایت‌ها
✅ کاهش مصرف منابع و بار روی CPU و RAM
✅ کاهش احتمال هک و نفوذ
✅ افزایش رضایت کاربران نهایی
✅ صرفه‌جویی در هزینه‌های پشتیبانی و نگهداری سرور
جمع‌بندی
پیکربندی سرور مجازی لینوکس نیازمند آشنایی با مفاهیم پایه و ابزارهای خط فرمان است. شما با دنبال‌کردن مراحل بالا می‌توانید یک سرور لینوکسی را به‌صورت اصولی کانفیگ کرده، امنیت آن را تضمین و عملکرد آن را بهینه کنید. اگر به دنبال حرفه‌ای شدن در حوزه مدیریت سرور هستید، یادگیری آموزش سرور لینوکس یکی از مهم‌ترین گام‌های شما خواهد بود.
